De komende jaren gaan honderdduizenden woningen van het gas af. De uitvoeringsplannen hiervoor worden nu door de gemeenten opgesteld, en dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. De afgelopen 2,5 jaar is met het programma Duurzame Wijkwarmte Zuid-Holland waardevolle ervaringen opgedaan met het verduurzamen van tien wijken. Deze opgedane kennis en ervaringen over wat wel en niet werkt in de aanpak van de warmtetransitie is gebundeld in een inzichtelijk boekje, dat op 24 april jl. door gedeputeerde Berend Potjer is aangeboden aan Maureen van Eijk, directeur van het Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie (NPLW).

Maureen van Eijk, directeur NPLW en gedeputeerde Berend Potjer met het boekje. Fotocredits: Remco Zwinkels.

Want hoe maken we onze woningen en gebouwen aardgasvrij?

De opgave is niet eenvoudig. Er zijn meerdere alternatieven voor gasverwarming. Welke oplossing het beste is, verschilt per wijk en soms per blok. Voor Zuid-Holland, met een hoge warmte-vraagdichtheid, is de verwachting dat het grootste deel van de wijken in onze provincie een warmtenet ontwikkelen. Dit vraagt om wijkgerichte maatwerk en goede communicatie met inwoners de komende jaren.

Gedeputeerde Potjer:

‘Om in 2030 van 5.000 naar 70.000 nieuwe warmteaansluitingen per jaar in de bestaande bouw te gaan, hebben we een meerjarige aanpak nodig, die verder gaat dan de individuele huisaansluitingen, maar een wijkgerichte en gemeente-overstijgende aanpak. De opgedane kennis uit deze wijken geeft belangrijke inzicht in de benodigde aanpak van de warmtetransitie. Dit vraagt om aanpassing en verbetering van regelgeving en instrumenten met een lange-termijn perspectief.’

Europese ELENA programma

Samen met de gemeenten Alphen a/d Rijn, Den Haag, Gorinchem, Katwijk, Rijswijk, Rotterdam, Schiedam, Zoeterwoude en Zwijndrecht heeft de provincie Zuid-Holland in het Europese ELENA programma gewerkt aan de verduurzaming van wijken die de stap maken naar ‘aardgasvrij’ en toewerken naar de realisatie van een duurzaam, collectief warmtenet. In de grotere steden zijn dit vaak (compacte) wijken waar mensen wonen met een zeer krappe beurs. Naast een waardevolle samenwerking en kennisuitwisseling heeft het programma geleid tot het verduurzamen van woningen en gebouwen en daarmee tot de realisatie van warmtenetten in meerdere wijken.

Belangrijke leerpunt

Een belangrijke leerpunt is dat bestaande structuren niet ingericht zijn voor de gewenste opschaling naar een wijk-/gebiedsgerichte aanpak. Voor een collectieve oplossing als een warmtenet is dit cruciaal. Net zoals de benodigde jarenlange samenwerking en commitment tussen partijen. Daarbij is deze transitie vooral een sociale opgave en bereik je mensen het best door in de wijk aanwezig te zijn. De transitie biedt kansen om in contact te komen met kwetsbare groepen, die vaak nog niet op de radar stonden.

Ervaringen en samen

Het NPLW ondersteunt gemeenten in die lokale warmtetransitie, waarbij kennisdeling en uitwisseling centraal staat. Van Eijk is blij met de opgedane kennis: ‘Het tijdig voor elkaar krijgen van de lokale warmtetransitie vergt een planmatige aanpak waar de gemeenten de regie in moeten pakken. Dat is een stevige opgave waarbij we merken dat het enorm helpt als meerdere gemeenten in de regio samen met de provincie een lerende aanpak ontwikkelen. Dit Elena programma biedt mooie inzichten die we delen met andere gemeenten in het land. ‘

De lessen van de Zuid-Hollandse warme wijkaanpak zijn gedeeld met de betrokken ministeries en worden de komende tijd door de provincie ingezet om, samen met de gemeenten en het NPLW, draagvlak en commitment te krijgen van alle betrokken partijen.

Bron: zuid-holland.nl