Klimaatneutraal energiesysteem is haalbaar als we durven te kiezen

16 oktober 2023

Klimaatneutraal energiesysteem: om zo efficiënt mogelijk te kunnen bouwen is het noodzakelijk om vooruit te kijken. Daarom willen de Nederlandse netbeheerders weten hoe de energietransitie richting 2050 kan ontwikkelen, hoe we energie op tijd op de juiste plek krijgen en hoeveel technici, materialen en ruimte nodig zijn om onze energienetten daarop aan te passen. Het eindrapport van de toekomstverkenning II3050 dat donderdag 12 oktober is gepubliceerd, geeft op basis van vier scenario’s inzicht in de impact op infrastructuur, ruimte, kosten, uitvoering en grondstoffen.

Afbeelding via gasunie.nl

Klimaatneutraal energiesysteem

In 2050 wil Nederland geen CO2 meer uitstoten en dus klimaatneutraal zijn. Dit houdt in dat we ons energiesysteem op een andere manier moeten inrichten: de vraag naar energie verandert en neemt toe. Deze ‘herinrichting van ons energiesysteem’ is de grootste verbouwing van ons land en de gezamenlijke netbeheerders werken hard om de energie-infrastructuur hierop aan te passen en uit te breiden. Zo investeren de netbeheerders dit jaar gezamenlijk 5 miljard euro en vanaf 2025 jaarlijks zelfs 8 miljard euro in de energienetten. Beperkende factoren zijn de hoeveelheid beschikbare materialen en het tekort aan technische vakkrachten.

De belangrijkste conclusies uit de toekomstverkenning II3050 zijn:

1. Er is snel, voldoende ruimte nodig voor de nieuwe energie-infrastructuur

Tot en met 2050 moeten we alleen al 50.000 nieuwe wijkstations plaatsen en 100.000 km aan ondergrondse kabels leggen. Dat staat gelijk aan de ruimte van 100.000 parkeerplaatsen en elke maand een afstand van Groningen tot aan Maastricht aan ondergrondse kabels leggen. Om het energiesysteem in balans te houden is de grootte van de stad Haarlem nodig aan batterijen. Hiervoor is ruimte binnen en buiten de bebouwde kom nodig en moeten de benodigde vergunningen geregeld zijn. Om nu én in de toekomst iedereen van energie te kunnen voorzien, zijn deze locaties hard nodig.

2. concrete plannen van gemeenten en provinciën helpen de versnelling

Bouwprojecten van netbeheerders hebben doorlooptijden die al snel oplopen tot tien jaar. Dat betekent dat we nu al werken aan het systeem van 2050. Het is van groot belang dat (mede)overheden concrete plannen maken over welke energiedrager op welke locatie komt en hoe we nieuwe duurzame opwek zo kunnen aansluiten op het net dat dit bijdraagt aan het in balans houden van het systeem en niet juist een negatief effect heeft.

3. investeringen die het systeem in balans brengen rendabel

Om in de toekomst vraag en aanbod op elkaar af te stemmen, is het nodig meer (regelbare) productie en flexibiliteit in het energiesysteem beschikbaar te krijgen. Momenteel is de markt voor het investeren in bijvoorbeeld grootschalige batterijen en elektrolysers niet interessant genoeg. Door bijvoorbeeld subsidies of andere prikkels aan te bieden krijgt deze markt een impuls en kan ons energiesysteem sneller en duurzaam in balans worden gebracht.