De Universiteit Utrecht (UU) heeft als eerste Nederlandse universiteit haar biodiversiteitsvoetafdruk in kaart laten brengen door PRé Sustainability. Hiermee onderzoekt de universiteit welke invloed haar activiteiten hebben op de natuur en soortenrijkdom, zowel dichtbij als ver weg. Het helpt de UU om bewuste keuzes te maken voor een toekomst waarin biodiversiteit actief wordt beschermd en hersteld.
Een biodiversiteitsvoetafdruk: schade en invloed voorkomen op een kostbaar gebied zoals Ter Horst, bij het Dwingelderveld in de buurt van Beilen. Foto via Duurzaam Actueel, fotografie: Reanne.
Wat is een biodiversiteitsvoetafdruk?
De biodiversiteitsvoetafdruk laat zien hoeveel invloed het werk van een organisatie heeft op biodiversiteit, door het gebruik van grondstoffen en het maken van afval en uitstoot. De CO₂-voetafdruk kijkt alleen naar de uitstoot van CO₂ en hoe dat bijdraagt aan de opwarming van de aarde. De biodiversiteitsvoetafdruk kijkt ook naar andere zaken die schadelijk zijn voor de natuur. Denk hierbij aan het gebruik van grond en water, het verzuren of uitputten van de bodem, giftige stoffen die in de natuur terechtkomen en meststoffen die rivieren en meren vervuilen. Het zicht krijgen op de biodiversiteitsvoetafdruk is heel waardevol. Het geeft informatie waarmee je kunt sturen op het verkleinen van de voetafdruk. Deze manier van kijken is vernieuwend binnen het Nederlandse hoger onderwijs.
Waar kan de UU het verschil maken?
De eerste meting van de biodiversiteitsvoetafdruk van de UU gaat over het jaar 2024. De totale voetafdruk is berekend op 2.244 punten, gebaseerd op zogenoemde fractionele hectarejaren (PDF.ha.jr). Dit is een wetenschappelijke maat die aangeeft hoeveel leefgebied van soorten potentieel onder druk staat. Je kunt dit zien als een score voor verlies van biodiversiteit. Ter vergelijking: 2.244 punten komt overeen met het verdwijnen van alle soorten in een natuurgebied van ruim 3.207 voetbalvelden gedurende één jaar.
De meting laat zien waar de grootste impact van de UU ligt en dus waar we met gerichte acties het meeste verschil kunnen maken. Deze impact zit vooral in energiegebruik, voeding, materialen en printen. Dankzij de resultaten weten we waar we positieve stappen kunnen zetten om biodiversiteit verder te beschermen en te herstellen.
Wat doet de UU om haar impact te verkleinen?
De UU neemt concrete stappen om haar biodiversiteitsvoetafdruk te verkleinen. We wekken steeds meer eigen energie duurzaam op: met een eigen zonnepark (in aanbouw), zonnepanelen op universitaire daken en een warmte-koudeopslag (WKO) die grotendeels al in gebruik is. Zo zijn we minder afhankelijk van aardgas.
Ook op andere terreinen zetten we in op positieve verandering: op de universiteitsboerderij gebruiken we lokaal en circulair dierenvoer, en in en rond het Utrecht Science Park versterken we de natuur door de aanleg van twee ecologische verbindingszones en een ander maaibeleid. Hierdoor kunnen planten en dieren zich makkelijker verplaatsen tussen natuurgebieden.
Gedragsverandering
Gedragsverandering speelt ook een belangrijke rol: minder printen, bewuster omgaan met chemicaliën en kiezen voor duurzamere voeding, zoals cacao en zuivel uit verantwoorde landbouw. De maatregelen zijn erop gericht dat de UU niet alleen haar voetafdruk verkleint, maar ook actief bijdraagt aan het herstel van biodiversiteit.
De ambitie voor 2030 is duidelijk: de biodiversiteitsvoetafdruk van de UU met minimaal 35% verminderen. Dankzij deze meting weten we nu precies waar we de meeste impact kunnen maken en waar onze inspanningen het meeste verschil opleveren. We streven op lange termijn ernaar dat onze impact op biodiversiteit in evenwicht komt; wat we beïnvloeden, willen we ook helpen herstellen.
Bron: uu.nl
